Dấu Hiệu Nhận Biết Trẻ Khuyết Tật Học Tập

Con bạn thích sử dụng tay phải hơn tay trái hay ngược lại? Các bậc cha mẹ thường bắt đầu nhận thấy vấn đề sử dụng tay của trẻ ở lần đầu tiên mà chúng cầm nắm hay với đồ vật. Khi phát hiện ra con mình thuận tay trái, nhiều bậc cha mẹ đã bày tỏ sự lo lắng.

Khi Nào Chúng Ta Cần Lo Lắng Về Thuận Tay Trái?

Đôi khi thuận tay trái có thể là dấu hiệu của một vấn đề lớn hơn liên quan đến sự phát triển nhận thức. Nếu con bạn đã trải qua bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào khác của khuyết tật học tập, thì khả năng thuận tay trái có thể cao hơn.

Một số điều kiện làm tăng khả năng thuận tay trái có liên quan đến khuyết tật chứ không phải là sự khác biệt bề ngoài như màu mắt là gì?

Nếu con bạn thuận tay trái, có các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu của khuyết tật học tập hoặc chậm phát triển, bạn có thể phải lo lắng.

Một số yếu tố nguy cơ dẫn đến khuyết tật học tập bao gồm bỏ bê hoặc lạm dụng, thiếu dinh dưỡng trước khi sinh hoặc chăm sóc y tế và lạm dụng chất kích thích của cha mẹ. Xem xét liệu con bạn có tiếp xúc với bất kỳ ảnh hưởng nào trong số này trước khi sinh hoặc trong thời thơ ấu.

Nếu con bạn thuận tay trái từng mắc các bệnh nghiêm trọng như viêm màng não, rối loạn phát triển như nứt đốt sống hoặc tai nạn dẫn đến chấn thương não, hãy nói chuyện với bác sĩ về những lo lắng của bạn.

Trẻ em bị điếc có nguy cơ thuận tay trái cao hơn 2,2 lần so với các trẻ không bị điếc.

Nếu những khuyết tật này hoặc những khuyết tật phát triển khác không phải là mối quan tâm của con bạn, thì việc thuận tay trái của chúng rất có thể chỉ là một phần trong sự phát triển bình thường của chúng.

Sự Hình Thành Của Thuận Tay Trái

Trẻ sơ sinh bắt đầu tỏ ra thích tay này hơn tay kia ngay cả trước khi sinh, và sở thích đó tiếp tục phát triển trong suốt thời thơ ấu. Di truyền là một trong những yếu tố hình thành nên khả năng thuận tay trái của trẻ, nhưng các yếu tố khác như ảnh hưởng từ môi trường và văn hóa cũng có vai trò nhất định.

Các nhà nghiên cứu tin rằng khi não bộ phát triển, có sự khác biệt trong quá trình phát triển của hai bán cầu não có thể là nguyên nhân dẫn đến cảm giác thoải mái của đứa trẻ khi sử dụng bàn tay tương ứng của chúng.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng thuận tay trái phổ biến hơn ở những người mắc một số rối loạn nhận thức, chẳng hạn như tự kỷ, ADHD, hay rối loạn phối hợp phát triển (DCD).

Các cơ chế liên quan đến mối quan hệ của việc thích sử dụng bàn tay trái hay phải với những chứng rối loạn nói trên vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng.

Một giả thuyết cho rằng những người thuận tay trái có một sự cản trở trong quá trình phát triển bình thường của não, khiến não “chuyển” tay thuận sang bên kia. Có lẽ, cũng chính điểm cản trở này gây ra các vấn đề về nhận thức hoặc thần kinh khác. Chỉ một số người thuận tay trái có khuyết tật liên quan đến khả năng học tập, còn lại hầu như không.

Hãy nhớ rằng những phát hiện này vẫn còn là một vấn đề đang được tranh luận giữa các nhà khoa học, do sự khác biệt trong cách đo lường sở thích tay và kỹ năng học tập. Vì lý do này, rất khó để đưa ra bất kỳ kết luận nào về mối liên hệ giữa việc thuận tay và khả năng nhận thức.

Tham Khảo: Tâm Lý Trẻ Em Khi Chuyển Tiếp Trong Quá Trình Học Tập

Thuận Tay Trái Vì Gen Di Truyền

Có người nào thuận tay trái trong gia đình bạn không? Các nghiên cứu cho thấy rằng nhiều loại gen đóng vai trò trong việc di truyền đặc điểm này. Nếu thuận tay trái đã từng xuất hiện từ nhiều thế hệ trước trong gia đình bạn và giờ lại xuất hiện ở con bạn, bạn có thể không nhận ra được đó là do một phần cấu tạo gen của bạn hoặc bạn đời của mình.

Nếu gia đình bạn thuận tay trái, hãy biết rằng di truyền thuận tay trái là một sự khác biệt tự nhiên, tương tự như sự khác biệt về mắt và màu tóc.

Bạn Có Nên Cố Thay Đổi "Sự Thuận Tay" Của Con?

Con bạn sẽ tự nhiên sử dụng bàn tay mà chúng cảm thấy chúng sử dụng tốt nhất cho bất kỳ nhiệm vụ nào được giao. Chúng có thể tỏ ra ưu tiên thuận tay trái hoặc có thể sử dụng cả hai tay ở các mức độ khác nhau, tùy thuộc vào nhiệm vụ và những gì chúng cảm thấy đó là cách tốt nhất để thực hiện.

Cố gắng thay đổi tính thuận tay trái có thể dẫn đến những thất vọng trong học tập và các vấn đề về lòng tự trọng. Với sự cân nhắc này, bạn không được ép buộc hoặc chế nhạo con bạn sử dụng tay phải khi chúng có xu hướng thuận tay trái.

Tham Khảo: Tư vấn tâm lý học đường và những áp lực học tập trẻ em đang phải đối mặt

Nếu bạn tin rằng có khả năng sự thuận tay của con bạn có liên quan đến tình trạng khuyết tật học tập, điều quan trọng cần nhớ là bản thân sự lựa chọn thuận tay không phải là nguyên nhân của tình trạng này. chỉ đơn giản là một khía cạnh khác của sự phát triển của con bạn và không nên được coi là một vấn đề cần được "sửa".

Nếu bạn lo lắng về khả năng con bạn bị khuyết tật học tập, bạn có thể muốn bắt đầu bằng cách nói chuyện với bác sĩ nhi khoa của họ. Bác sĩ có thể giúp bạn quyết định xem có lý do gì để lo lắng hay không và có thể giới thiệu bạn đến các chương trình can thiệp sớm cho trẻ nhỏ.

Bản thân việc thuận tay trái không phải là một nguyên nhân đáng lo ngại, đặc biệt nếu trong gia đình bạn có những người thuận tay trái khác. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy lo lắng rằng con mình có thể bị khuyết tật học tập, điều quan trọng là phải nói chuyện với các chuyên gia trong lĩnh vực ngay lập tức. Sự can thiệp sớm có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp con bạn cải thiện tình trạng sức khỏe học tập.

Nguồn: Is Left-Handedness a Sign of a Learning Disability?

Trẻ thuận tay trái thường cầm, nắm đồ vật bằng tay này, vẽ từ phải sang trái, khuấy thức ăn hoặc hành động ngược chiều kim đồng hồ.

Việc trẻ thuận tay trái hay phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố và có thể phát hiện theo giai đoạn. Một số trẻ bộc lộ tay thuận từ khi 18 tháng nhưng số khác đến 2-3 tuổi mới thể hiện. Thậm chí, nhiều em sử dụng tay thuận khi 5-6 tuổi. Nhưng nhìn chung, đến khi trẻ bắt đầu đi học, bố mẹ có thể biết rõ con thuận tay nào.

Dễ nhận biết tay thuận nhất khi trẻ 4 tuổi. Ở độ tuổi này, trẻ tô vẽ, viết, cầm nắm mọi vật nhiều hơn, đồng thời rèn luyện một số kỹ năng nhất định. Từ đó, các em cũng bộc lộ cách sử dụng tay thuận.

Biểu hiện của trẻ thuận tay trái

Phụ huynh có thể quan sát trẻ sử dụng tay trái hay phải để nhặt đồ chơi yêu thích hoặc ngón tay các bé hay mút. Vị trí đồ vật cũng có thể ảnh hưởng đến tay cầm của bé. Ví dụ, nếu đồ chơi nằm gần tay trái, các em sẽ vươn tay này ra đề nắm, nhưng điều này không đồng nghĩa với trẻ thuận tay trái. Nếu phụ huynh kiểm tra, hãy đặt đồ vật ở giữa, đoạn gần rốn của trẻ. Nếu trẻ liên tục dùng tay trái để nhặt đồ, khả năng cao các em thuận tay trái.

Với trẻ nhỏ, tay thuận có thể biểu lộ qua việc cầm nắm thức ăn, sử dụng muỗng hoặc khuấy đồ. Trẻ thuận tay trái có xu hướng khuấy thức ăn ngược chiều kim đồng hồ.

Khi trẻ lớn hơn, hãy chú ý đến bàn tay cầm bút viết hoặc tô màu. Tuy nhiên, trẻ thường xuyên đổi tay vì cơ dễ bị mỏi nên hãy chú ý đến bàn tay các em sử dụng khi bắt đầu nhiệm vụ. Trẻ thuận tay trái thường vẽ từ phải sang trái vì với các em, đó là hướng tự nhiên.

Vẽ và viết là hoạt động dễ dàng nhất để nhận biết tay thuận. Nếu sử dụng tay trái đến 70% thời gian, trẻ chắc chắn thuận tay này. Nhiều bé dùng cả hai tay ở mức 50-50. Điều đó có nghĩa là các em chưa bộc lộ rõ tay thuận và đặc điểm này sẽ dần được phát hiện trong quá trình phát triển.

Tay thuận còn có thể xác định nhờ hoạt động của chân. Nếu các bé thích đá bóng hoặc dồn trọng lực vào chân trái nhiều hơn, đây là dấu hiệu của việc thuận tay trái. Với các bé sơ sinh, bạn có thể quan sát cách cử động. Nhiều khả năng trẻ thuận tay trái nếu cử động ngược chiều kim đồng hồ.

Ngoài ra, tay thuận của trẻ có thể do yếu tố di truyền. Nếu cha mẹ đều thuận tay trái, nhiều khả năng con cũng sẽ thuận tay này. Nếu cha mẹ thuận tay phải nhưng có họ hàng gần thuận tay trái, xác suất trẻ thuận tay trái cũng cao hơn.

Lời khuyên cho trẻ thuận tay trái

Trẻ thuận tay trái thường có lợi thế trong các môn thể thao. Vì các cầu thủ thuận tay trái đã quen đối đầu với người thuận tay phải, nhưng ngược lại vận động viên thuận tay phải không quen đối mặt với đối thủ thuận tay trái. Các em cũng có cơ hội phát triển nhiều kỹ năng như thích nghi với hoàn cảnh, giải quyết vấn đề hoặc hòa nhập.

Trẻ thuận tay trái thường tự ti khi so sánh với bạn bè thuận tay phải vì cho rằng mình khác biệt. Vì vậy, phụ huynh nên khuyến khích sự tự tin ở các bé bằng cách giải thích thuận tay trái là hoàn toàn bình thường.

Song hành với đó là thúc đẩy các kỹ năng đặc biệt của trẻ. Nhiều bé vì tự ti, có thể luyện tập cách dùng tay phải để giống bạn bè, nhưng không đem lại hiệu quả, thậm chí có thể làm bị thương. Các em nên được khuyến khích sử dụng tay thuận khi làm việc.

Nếu được nuôi dạy trong gia đình thuận tay phải, trẻ có thể gặp một số khó khăn nhất định trong việc cài cúc áo, buộc dây giày hay dùng kéo. Các bé nên được làm quen sớm với việc tự làm những việc này bằng tay trái. Nhờ đó, nuôi dạy trẻ cũng sẽ dễ dàng hơn.

Một trong những vấn đề lớn nhất trong giáo dục trẻ thuận tay trái là học viết. Không nên ép trẻ viết bằng tay phải vì có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và tư duy của trẻ. Tại trường, phụ huynh nên để con học viết bằng tay bé muốn và thuyết phục giáo viên ủng hộ. Nếu giáo viên không thể dạy trẻ viết bằng tay trái, bố mẹ có thể tìm gia sư, mua sắm các dụng cụ học tập được thiết kế cho trẻ thuận tay trái như kéo, bút viết.

Hồng Khánh (Theo Parents, Health)

Các bác sĩ Khoa Sức khoẻ vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương cho hay, Khoa này vừa tiếp nhận thăm khám tâm lý trường hợp bệnh nhân M - một học sinh ở Hà Nội do áp lực học tập. M vốn là một học sinh giỏi, là niềm hy vọng của gia đình, bạn bè, thầy cô và luôn là tấm gương để các bạn noi theo.

Tuy nhiên, từ khi đỗ vào cấp 3 là trường chuyên của tỉnh, em cảm thấy có quá nhiều sự cạnh tranh vì các bạn đều là học sinh giỏi và mức độ khó của chương trình học ngày càng cao. Sợ mình bị rơi xuống nhóm cuối của lớp, bạn bè và bố mẹ nghĩ mình kém cỏi nên M càng quyết tâm học suốt ngày đêm. Em thức thâu đêm để học, không còn tư tưởng làm việc gì khác, thậm chí không muốn ăn.

Càng ngày M càng thấy lo lắng, căng thẳng, mệt mỏi, thiếu ngủ và luôn trong tình trạng ngủ không sâu giấc. M giấu bố mẹ về những suy nghĩ và những biểu hiện của mình nên bố mẹ cho rằng M vẫn bình thường.

Tuy nhiên, gần đây bố mẹ nhận thấy M ngày càng gầy, giảm cân không rõ lý do nên lo lắng đưa trẻ đi khám.

Tại Khoa Sức khoẻ vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị rối loạn lo âu do liên quan đến những áp lực về học tập.

Theo TS.BS Ngô Anh Vinh, Phó Trưởng khoa Sức khoẻ vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, áp lực học tập là vấn đề mà bất kỳ học sinh nào đều phải đối mặt đặc biệt là vào thời điểm chuyển cấp. Áp lực học tập cũng có thể xuất phát do đặt nặng thành tích từ phía nhà trường hoặc gia đình. Ngoài ra, đôi khi chính do bản thân trẻ tự đặt áp lực vì không muốn bản thân thua kém bạn bè hoặc đặt ra những yêu cầu cao hơn so với khả năng của mình.

Tuy nhiên, nếu tình trạng này diễn ra lâu dài sẽ khiến trẻ mất đi niềm vui, sự hào hứng khi học tập và có nguy cơ mắc phải các vấn đề về rối loạn tâm lý.

TS.BS Ngô Anh Vinh cho biết thêm năm 2022, Khoa Sức khỏe Vị thành niên của bệnh viện đã tiến hành nghiên cứu về các rối loạn tâm lý ở học sinh tại một số trường THCS ở Hà Nội cho thấy 38% trẻ được nghiên cứu có các biểu hiện lo âu, 33% bị stress và trầm cảm là 26,1%.

Từ thực trạng trên, các bác sĩ chỉ rõ các dấu hiệu nhận biết trẻ bị áp lực học tập như:

Các dấu hiệu thay đổi về tâm lý: căng thẳng, lo lắng, giảm hứng thú trong học tập, cô lập bản thân và không muốn giao tiếp với bạn bè và mọi người. Dần dần trẻ đánh mất niềm vui trong học tập, sợ đi học và không muốn đến trường.

Các biểu hiện: mệt mỏi, mất ngủ, học kém tập trung, ăn uống kém. Nếu vấn đề này kéo dài có thể dẫn đến các rối loạn về tâm lý như lo âu, trầm cảm,… hoặc các bệnh lý về thể chất như suy nhược cơ thể, sụt cân.

Theo TS. BS Ngô Anh Vinh để giúp trẻ giảm căng thẳng, áp lực, gia đình và nhà trường không nên đặt nặng thành tích học tập quá mức để tránh các áp lực học tập đối với trẻ.

Cần đánh giá đúng năng lực của trẻ để đưa ra chương trình học tập và mục tiêu phù hợp, hợp lý.

Gia đình và thầy cô giáo cần gần gũi và lắng nghe trẻ để biết được mong muốn và nguyện vọng về học tập của trẻ.

Ngoài học tập, luôn đảm bảo cho trẻ được có các hoạt động cân bằng, thư giãn như tham gia vui chơi giải trí, chơi thể thao, các hoạt động dã ngoại,..

Nhằm phát hiện sớm trẻ căng thẳng, áp lực học tập TS.BS Ngô Anh Vinh cho hay, khi trẻ có các triệu chứng như trên, gia đình nên chủ động đưa con đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.

Tương tự, Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cũng đã tiếp nhận, điều trị nhiều ca bệnh là người trẻ, đặc biệt, có những bệnh nhân ở độ tuổi học sinh phải vào việc vì áp lực học tập lớn. Sau nhiều sự việc đáng tiếc xảy ra, số lượng bố mẹ đưa con đến Viện Viện Sức khỏe Tâm thần khám tăng lên rõ rệt. Có những trường hợp trẻ có dấu hiệu bệnh từ 3-5 năm trước. Áp lực thi cử khiến nhiều học sinh coi đó là gánh nặng, lo sợ thi không đỗ đã dẫn đến căng thẳng, lo lắng, kém tập trung, mất ngủ… Có học sinh học lực xuất sắc, nhưng áp lực thi vào trường chuyên khiến học sinh này căng thẳng, lo lắng, dẫn đến rối loạn lo âu trước kỳ thi, buộc cha mẹ phải cho con vào viện thăm khám. Theo TS Dương Minh Tâm - Trưởng Phòng điều trị rối loạn liên quan stress, Viện Sức khỏe tâm thần, stress ảnh hưởng tới tư duy, cảm xúc, hành vi… Trẻ bị stress thường hay bồn chồn, bốc đồng, giảm tập trung, dễ cáu gắt; thường biểu hiện khó tin tưởng người khác; khó kết nối với bạn bè; khó khăn trong kiểm soát hành vi: Ăn vô độ, chán ăn, tự làm đau bản thân… Nhiều phụ huynh không phát hiện ra sự bất thường của con, chỉ tới khi con kêu đau bụng, đau đầu, đi khám mới phát hiện bị stress. Theo các bác sĩ, với trẻ được xác định có bệnh lý như rối loạn âu lo, sẽ được chỉ định dùng thuốc, điều trị tâm lý trị liệu, và các phương tiện hỗ trợ khác cải thiện các triệu chứng, bệnh lý của trẻ. Tuy nhiên, nhân cách là yếu tố quyết định cần được bồi dưỡng từ nhỏ từ cha mẹ, nhà trường, môi trường sống, trải nghiệm của con, giúp trẻ có nhân cách mạnh mẽ vượt qua các áp lực và stress. Theo bác sĩ Tâm, nhân cách trẻ càng mạnh, stress càng khó thắng, do vậy những người lãng mạn, bay bổng, thiếu ý chí, tự ti… thì dễ bị stress. Khi trẻ thuộc tuýp người này, cha mẹ cần xây dựng hỗ trợ nâng cao tinh thần chiến đấu cho trẻ. Vai trò của phụ huynh và gia đình rất quan trọng giúp trẻ tránh stress, đặc biệt trong mùa thi. “Các bậc phụ huynh, cần nhận thức stress là phép thử mà mỗi lần vượt qua giúp hoàn thiện và trưởng thành hơn. Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng đối mặt với stress sẽ khiến trẻ tăng stress./.